qui contra rem publicam sentiunt

sum, fui, esse (2d pers. es, but usu. es in Plaut and Ter; old forms, indic. pres. esum for sum, acc. to Varr. L. L. 9, § 100 Mull.: essis for es, Att. ap. Non. 200, 30, or Trag. Rel. p. 283 Rib.: simus for sumus, used by Augustus, acc. to Suet. Aug. 87; fut. escit for erit, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 25:

esit, XII. Tab. ap. Fest. s. v. nec, p. 162 Mull.: escunt for erunt,

Cic. Leg. 2, 24, 60, 3, 3, 9; Lucr. 1, 619; perf. fuvimus for fuimus, Enn. ap. Cic. de Or. 3, 42, 168:

FVVEIT, C. I. L. 1, 1051: fuit,

Plaut. Capt. 3, 4, 23; id. Mil. 3, 1, 159:

fuerim,

id. ib. 4, 8, 54:

fuerit,

id. As. 4, 1, 37; subj. pres. siem, sies, siet, etc., very freq., esp. in Plaut.; e. g. siem, Am. prol. 57; Ter. And. 3, 4, 7:

sies,

Plaut. Am. 3, 2, 43; Ter. And. 2, 5, 13:

siet,

Plaut. Am. prol. 58; Ter. And. 1, 4, 7; Lucr. 3, 101:

sient,

Plaut. Am. 1, 1, 54; Ter. And. 2, 3, 16; cf. Cic. Or. 47, 157; also,

fuam, fuas, etc., regarded by G. Curtius, de Aorist. Lat. Rel. in Studien zur Gr. u. Lat. Gram. 1, 431 sqq., as an aorist: fuam,

Plaut. Bacch. 1, 2, 48; id. Mil. 2, 6, 112: fuas, Liv. Andron. ap. Non 111, 13; Plaut. Capt. 2, 3, 71; 2, 3, 83; id. Pers. 1, 1, 52; id. Trin. 2, 1, 32: fuat, Pac. ap. Non. 111, 8; Carm. ap. Liv. 25, 12; Plaut. Am. 3, 4, 2; id. Aul. 2, 2, 56; id. Capt. 2, 2, 10 et saep.; Ter. Hec. 4, 3, 4; Lucr. 4, 639; Verg. A. 10, 108:

fuant,

Plaut. Bacch. 4, 9, 110; id. Ep. 5, 1, 13; id. Ps. 4, 3, 12: fuvisset, Enn. ap. Gell. 12, 4, 4; part. pres. ens, used by Caesar, acc. to Prisc. p. 1140 P.; and by Sergius Flavius, acc. to Quint. 8, 3, 33; fut. inf. fore for futurum esse, very freq., and so always with partt.; cf. Madv. Gram. § 108; whence, subj. imperf. forem fores, etc., for essem; esp. in conditional sentences and in the histt., but very rare in Cic.; v. Neue, Formenl. 2, 597 sqq.), v. n. [root es; Sanscr. as-mi, and the Greek es-mi, whence eimi; perf. fui; root in Sanscr. bhu, to become; bhavas, condition; Gr. phuô, to beget; cf.: fetus, futuo, etc.], to be, as a verb substantive or a copula.

As a verb substantive, to be.

In gen.

Asserting existence, to be, exist, live:

definitionum duo sunt genera prima: unum earum rerum quae sunt: alterum earum quae intelleguntur. Esse ea dico, quae cerni tangive possunt, ut fundum, aedes, parietem, cetera. Non esse rursus ea dico, quae tangi demonstrarive non possunt, cerni tamen animo atque intellegi possunt, ut si usucapionem, si tutelam, etc.... definias,

Cic. Top. 5, 26 sq.:

si abest, nullus est,

Plaut. Bacch. 2, 2, 16:

nunc illut est, quom me fuisse quam esse nimio mavelim,

id. Capt. 3, 3, 1:

ita paene nulla sibi fuit Phronesium ( = paene mortuus est),

id. Truc. 1, 2, 95:

omne quod eloquimur sic, ut id aut esse dicamus aut non esse,

Cic. de Or. 2, 38, 157:

non statim, quod esse manifestum est, etiam quid sit apparet,

Quint. 3, 6, 81: est locus, Hesperiam quam mortales perhibebant, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 23 Vahl.):

flumen est Arar, quod, etc.,

Caes. B. G. 1, 12:

homo nequissimus omnium qui sunt, qui fuerunt, qui futuri sunt!

Cic. Fam. 11, 21, 1; cf. id. Q. Fr. 1, 1, 15, § 43:

si quos inter societas aut est aut fuit aut futura est,

id. Lael. 22, 83:

nec enim, dum ero, angar ulla re, cum omni vacem culpa: et, si non ero, sensu omnino carebo,

id. Fam. 6, 3, 4:

si modo futuri sumus, erit mihi res opportuna,

id. Att. 11, 4, 1:

si quando erit civitas, erit profecto nobis locus: sin autem non erit, etc.,

id. Fam. 2, 16, 6:

nolite arbitrari, me cum a vobis discessero, nusquam aut nullum fore,

id. Sen. 22, 79:

si erit ulla res publica... sin autem nulla erit,

id. Fam. 2, 16, 5:

fuimus Troes, fuit Ilium,

Verg. A. 2, 325:

sive erimus seu nos fata fuisse volunt,

Tib. 3, 5, 32: per quinquennia decem fuimus, Prud. Cath. praef. 2.—

Of events, to be, happen, occur, befall, take place:

illa (solis defectio) quae fuit regnante Romulo,

Cic. Rep. 1, 16, 25:

neque enim est periculum, ne, etc.,

id. ib. 1, 23, 37:

amabo, quid tibi est?

Ter. Heaut. 2, 4, 24:

quid se futurum esset,

Liv. 33, 27. —

Of location, to be present, to be at a place.

With adv., or other expressions of place:

cum non liceret quemquam Romae esse, qui, etc.,

Cic. Verr. 2, 2, 41, § 100:

cum Athenis decem ipsos dies fuissem,

id. Fam. 2, 8, 3; id. de Or. 2, 7, 27:

cum Africanus constituisset in hortis esse,

id. Rep. 1, 9, 14:

cum essemus in castris,

id. ib. 1, 15:

nonne mavis sine periculo tuae domi esse quam cum periculo alienae?

id. Fam. 4, 7, 4:

vos istic commodissime sperem esse,

id. ib. 14, 7, 2: te hic tutissime puto fore, Pompon. ap. Cic. Att. 8, 11, A.—

Of passages in a book or writing, with in and abl., to be, stand, be written, etc.:

deinceps in lege est, ut, etc.,

Cic. Leg. 2, 16, 40:

quid enim in illis (litteris) fuit praeter querelam temporum,

id. Fam. 2, 16, 1.—

Of personal relations, with ad or apud and acc., or cum and abl. of person:

cum esset (Sulpicius Gallus) casu apud M. Marcellum,

Cic. Rep. 1, 14, 21:

eram cum Stoico Diodoto: qui cum habitavisset apud me mecumque vixisset, etc.,

id. Brut. 90, 309:

erat nemo, quicum essem libentius quam tecum et pauci, quibuscum essem aeque libenter,

id. Fam. 5, 21, 1:

qui me admodum diligunt multumque mecum sunt,

id. ib. 4, 13, 6; cf. with simul:

Smyrnae cum simul essemus complures dies,

id. Rep. 1, 8, 13.—Hence, esp.: esse cum aliquo (aliqua), to be with, i. e. live with, associate with, as husband or wife:

cujus soror est cum P. Quintio,

Cic. Quint. 24, 77:

ea nocte mecum illa hospitis jussu fuit,

Plaut. Merc. 1, 1, 101; Ov. A. A. 3, 664:

cum hac (meretrice) si qui adulescens forte fuerit,

Cic. Cael. 20, 49; Ov. Am. 2, 8, 27: tum ad me fuerunt, qui, etc., Varr. ap. Non. 133, 28:

Curio fuit ad me sane diu,

Cic. Att. 10, 4, 8:

cum ad me bene mane Dionysius fuit,

id. ib. 10, 16, 1; cf.:

esse sub uno tecto atque ad eosdem Penates,

Liv. 28, 18.—

Of relations analogous to place, of dress, condition, position, office, etc., to be, live, be found, etc., with in and abl.:

cum est in sagis civitas,

Cic. Phil. 8, 11, 32:

in laxa toga,

Tib. 2, 3, 78: sive erit in Tyriis, Tyrios laudabis amictus;

Sive erit in Cois, Coa decere puta,

Ov. A. A. 2, 297: hominem non modo in aere alieno nullo, sed in suis nummis multis esse et semper fuisse, Cic. Verr [p. 1798] 2, 4, 6, §

11: in servitute,

id. Clu. 7, 21:

in illa opinione populari,

id. ib. 51, 142:

in magno nomine et gloria,

id. Div. 1, 17, 31:

in spe,

id. Fam. 14, 3, 2:

in tanta moestitia,

id. Phil. 2, 15, 37:

in odio,

id. Att. 2, 22, 1:

in probris, in laudibus,

id. Off. 1, 18, 61:

in officio,

id. ib. 1, 15, 49:

in injustitia,

id. ib. 1, 14, 42:

in vitio,

id. ib. 1, 19, 62; id. Tusc. 3, 9, 19:

ne in mora quom opus sit, sies,

Ter. And. 2, 5, 13:

ne in mora illi sis,

id. ib. 3, 1, 9:

hic in noxia'st,

id. Phorm. 2, 1, 36:

quae (civitas) una in amore atque in deliciis fuit,

Cic. Verr. 2, 4, 1, § 3:

in ingenti periculo,

Liv. 5, 47:

in pace,

id. 31, 29.—So with abl. without in, when qualified by an adj.:

(statua) est et fuit tota Graecia summo propter ingenium honore et nomine,

Cic. Verr. 2, 2, 35, § 87:

si quis asperitate ea est et inmanitate naturae,

id. Lael. 23, 87:

ne quo periculo proprio existimares esse,

id. Fam. 4, 15, 2 (B. and K. ex conj.:

in periculo): ego sum spe bona,

id. ib. 12, 28, 3:

res nunc difficili loco mihi videtur esse,

id. ib. 12, 28, 3:

incredibili sum sollicitudine de tua valetudine,

id. ib. 16, 15, 1; esp. in phrase periculo alicujus esse, to be at the risk of any one:

rem illam suo periculo esse,

id. Att. 6, 1, 6:

ut quae in naves inposuissent, ab hostium tempestatisque vi publico periculo essent,

Liv. 23, 49, 2 Weissenb. ad loc.:

dare nummos meo periculo,

Dig. 46, 1, 24:

communi periculo,

ib. 13, 6, 21, § 1 (cf. II. B. 1. b. infra).—

To depend upon, rest with, with in and abl.:

res erat non in opinione dubia,

Cic. Dom. 5, 11:

sed totum est in eo, si, etc.,

id. Att. 2, 22, 5:

omnem reliquam spem in impetu esse equitum,

Liv. 10, 14, 12:

quoniam totum in eo sit, ne contrectentur pocula,

Col. 12, 4, 3. —

In partic.

Esse (est, sunt, etc.) often stands without a subject expressed, or with an indef. subj., as antecedent of a rel.-clause, whose verb may be in the indic. or subj.; the former only when the subject is conceived as particular or limited, and actually existing; the latter always when it is conceived as indefinite; cf. Zumpt, Gram. § 562 sq.; Roby, Gram. § 1686 sq.; Madv. Gram. § 365; but the distinctions usually drawn by grammarians are not always observed by the best writers; and the subjunctive is always admissible, being the prevailing construction after sunt qui in class. prose, and nearly universal in postAug. writers: sunt, qui (quae), there are those ( people or things) who ( that), or simply some.

With indic.

Without subject expressed:

mulier mane: sunt Qui volunt te conventam,

Plaut. Cist. 4, 2, 37:

sunt hic quos credo inter se dicere,

id. Cas. prol. 67:

sunt quae te volumus percontari,

id. Ps. 1, 5, 47:

quid est, quod tu gestas tabellas?

id. ib. 1, 1, 10:

quid est, quod tu me nunc optuere?

id. Most. 1, 1, 69; cf.:

quid hoc est, quod foris concrepuit?

id. ib. 5, 1, 15:

tun' is es, Qui in me aerumnam obsevisti?

id. Ep. 4, 1, 34:

quid est, quod tuo animo aegre est?

id. Cas. 2, 2, 9; id. Cist. 4, 1, 3:

at ego est quod volo loqui,

id. As. 1, 3, 79:

est quod te volo secreto,

id. Bacch. 5, 2, 30:

sunt quos scio amicos esse, sunt quos suspicor,

id. Trin. 1, 2, 54:

ita subitum'st, quod eum conventum volo,

id. ib. 5, 2, 51:

sunt quae ego ex te scitari volo,

id. Capt. 2, 2, 13:

sed est quod suscenset tibi,

Ter. And. 2, 6, 17:

est quod me transire oportet,

id. Hec. 2, 2, 31:

quid sit quapropter te jussi, etc.,

id. ib. 5, 1, 7:

sunt item quae appellantur alces,

Caes. B. G. 6, 27 init.:

(nationes) ex quibus sunt qui ovis vivere existimantur,

id. ib. 4, 10 fin.:

sunt qui putant posse te non decedere,

Cic. Fam. 1, 9, 25:

sunt autem, qui putant non numquam complexione oportere supersederi,

id. Inv. 1, 40, 72:

quamquam sunt, qui propter utilitatem modo petendas putant amicitias,

id. ib. 2, 55, 167:

sunt autem quae praeterii,

id. Att. 10, 4, 11:

sunt, qui abducunt a malis ad bona, ut Epicurus. Sunt, qui satis putant ostendere, nihil inopinati accidisse... Sunt etiam qui haec omnia genera consolandi colligunt,

id. Tusc. 3, 31, 76 Kuhn. N. cr.:

sunt, qui, quod sentiunt, non audent dicere,

id. Off. 1, 24, 84:

Argiletum sunt qui scripserunt ab Argola, etc.,

Varr. L. L. 5, § 157 Mull.:

sunt qui ita dicunt,

Sall. C. 19, 4:

sunt qui spiritum non recipiunt sed resorbent,

Quint. 11, 3, 55:

sunt, quos curriculo pulverem Olympicum Collegisse juvat,

Hor. C. 1, 1, 3; cf. id. S. 1, 4, 24: sunt quibus unum opus est, etc., id. C. 1, 7, 5:

sunt quibus in satira videor nimis acer,

id. S. 2, 1, 1:

sunt quorum ingenium nova tantum crustula promit,

id. ib. 2, 4, 47.—

With a subject expressed by an indefinite word or clause:

sunt alii qui te volturium vocant,

Plaut. Trin. 1, 2, 64:

est genus hominum qui se primos omnium esse volunt,

Ter. Eun. 2, 2, 17:

multae sunt causae, quam ob rem cupio abducere,

id. ib. 1, 2, 65 Fleck. (Ussing, cupiam):

erat quidam eunuchus, quem mercatus fuerat,

id. ib. 3, 5, 21:

multaeque res sunt in quibus de suis commodis viri boni multa detrahunt,

Cic. Lael. 16, 57:

sunt ejus aliquot orationes, ex quibus lenitas ejus perspici potest,

id. Brut. 48, 177:

fuerunt alia genera philosophorum, qui se omnes Socraticos esse dicebant,

id. de Or. 3, 17, 62:

nonnulli sunt, qui aluerunt, etc.,

id. Cat. 1, 12, 301:

sunt quidam, qui molestas amicitias faciunt, cum ipsi se contemni putant,

id. Lael. 20, 72:

sunt vestrum, judices, aliquam multi, qui L. Pisonem cognoverunt,

id. Verr. 2, 4, 25, § 56:

multae et pecudes et stirpes sunt, quae sine procuratione hominum salvae esse non possunt,

id. N. D. 2, 52, 130:

sunt bestiae quaedam, in quibus inest aliquid simile virtutis, etc.,

id. Fin. 5, 14, 38:

permulta sunt, quae dici possunt, quare intellegatur, etc.,

id. Rosc. Am. 33, 94; cf. id. Div. in Caecil. 7, 22; id. Off. 1, 14, 43; 1, 20, 69; id. Div. 1, 54, 123:

fuere complures, qui ad Catilinam initio profecti sunt,

Sall. C. 39, 5: haec sunt, quae clamores et admirationes in bonis oratoribus efficiunt. Cic. de Or. 1, 33, 152:

alia fuere, quae illos magnos fecere,

Sall. C. 52, 21.—

With. subj.: sunt, qui discessum animi a corpore putent esse mortem;

sunt qui nullum censeant fieri discessum,

Cic. Tusc. 1, 9, 18:

sunt qui in rebus contrariis parum sibi constent,

id. Off. 1, 21, 71:

de impudentia singulari sunt qui mirentur,

id. Verr. 2, 1, 2, § 6:

est eisdem de rebus quod dici potest subtilius,

id. Tusc. 3, 15, 32:

praesto est qui neget rem ullam percipi esse sensibus,

id. Ac. 2, 32, 101:

quicquid est quod deceat, id, etc.,

id. Off. 1, 27, 94:

sunt qui nolint tetigisse nisi illas, etc.,

Hor. S. 1, 2, 28:

sunt qui Crustis et pomis viduas venentur avaras,

id. Ep. 1, 1, 78:

vestes Gaetulo murice tinctas Sunt qui non habeant, est qui non curet habere,

id. ib. 2, 2, 182 et saep.—

With a more or less indefinite expression of the subject:

sunt quidam e nostris, qui haec subtilius velint tradere et negent satis esse, etc.,

Cic. Fam. 1, 9, 31:

rarum est quoddam genus eorum, qui se a corpore avocent,

id. Div. 1, 49, 111:

quotus igitur est quisque qui somniis pareat?

id. ib. 2, 60, 125; id. de Or. 2, 50, 196:

solus est hic, qui numquam rationes ad aerarium referat,

id. Verr. 2, 1, 38, § 98:

quae quibusdam admirabilia videntur, permulti sunt, qui pro nihilo putent,

id. Lael. 23, 86:

erat nemo in quem ea suspicio conveniret,

id. Rosc. Am. 23, 65, cf.:

quis enim miles fuit, qui Brundisii illam non viderit? quis, qui nescierit, etc.,

id. Phil. 2, 25, 61:

sit aliquis, qui nihil mali habeat,

id. Tusc. 1, 35, 85:

sunt nonnullae disciplinae, quae officium omne pervertant,

id. Off. 1, 2, 5:

est quaedam animi sanitas quae in insipientem quoque cadat,

id. Tusc. 4, 13, 30:

Syracusis lex est de religione, quae jubeat,

id. Verr. 2, 2, 51, § 126:

unus est qui curet constantia magis quam consilio,

id. Att. 1, 18, 7:

si est una ex omnibus quae sese moveat,

id. Rep. 6, 26, 28:

multi sunt, qui non acerbum judicent vivere, sed supervacuum,

Sen. Ep. 24, 26:

erant sententiae quae castra Vari oppugnanda censerent,

Caes. B. C. 2, 30:

fuere cives qui seque remque publicam obstinatis animis perditum irent,

Sall. C. 36, 4:

sunt verba et voces, quibus hunc lenire dolorem Possis,

Hor. Ep. 1, 1, 34:

sunt delicta tamen, quibus ignovisse velimus,

id. A. P. 347.—

Poet.: est, quibus (acc. to the Gr. estin hois):

est quibus Eleae concurrit palma quadrigae: est quibus in celeres gloria nata pedes,

Prop. 3, 9 (4, 8), 17.—

With dat., to belong or pertain to; or, rendering the dative as the subject of the verb, to have ( possess, = the Fr. etre a used of property, and of permanent conditions or characteristics, not of temporary states, feelings, etc.; cf. Krebs, Antibarb. p. 417 sq.): aliquid reperiret, fingeret fallacias, Unde esset adulescenti, amicae quod daret, Ter. Heaut. 3, 2, 23:

nomen Mercurio'st mihi, Plaut Am. prol. 19: nisi jam tum esset honos elo quentiae,

Cic. Brut. 10, 40:

est igitur homini cum deo similitudo,

id. Leg. 1, 8, 25:

familiaritas, quae mihi cum eo est,

id. Att. 8. 3, 2:

privatus illis census erat brevis,

Hor. C. 2, 15, 13; cf.:

Trojae et huic loco nomen est,

Liv. 1, 1, 5:

Hecyra est huic nomen fabulae,

Ter. Hec. prol. 1:

cui saltationi Titius nomen esset,

Cic. Brut. 62, 225:

cui (fonti) nomen Arethusa est,

id. Verr. 2, 4, 53, § 118:

Scipio, cui post Africano fuit cognomen,

Liv. 25, 2, 6.—With ellips. of dat. ( poet.):

nec rubor est emisse palam (sc. ei),

nor is she ashamed, Ov. A. A. 3, 167:

neque testimonii dictio est (sc. servo),

has no right to be a witness, Ter. Phorm. 2, 1, 63.—

Esse alicui cum aliquo, to have to do with, to be connected with a person:

tecum nihil rei nobis, Demipho, est,

Ter. Phorm. 2, 3, 74:

sibi cum illa mima posthac nihil futurum,

Cic. Phil. 2, 31, 77:

jussit bona proscribi ejus, quicum familiaritas fuerat, societas erat,

id. Quint. 6, 25:

si mihi tecum minus esset, quam est cum tuis omnibus,

id. Fam. 15, 10, 2.—

Esse with certain prepp. and their cases (cf. also I. A. 2. 3. 4. supra).

Esse ab aliquo, to be of a person, to be the servant, disciple, adherent, partisan, etc., of:

es ne tu an non es ab illo milite e Macedonia?

do you belong to? Plaut. Ps. 2, 2, 21:

ab Andria est ancilla haec,

Ter. And. 3, 1, 3; 4, 4, 17:

erat enim ab isto Aristotele,

Cic. de Or. 2, 38, 160:

sed vide ne hoc, Scaevola, totum sit a me,

makes for me, id. de Or 1, 13, 55 (cf. ab, I. B. 3., II. B. 2. o.). —

Esse pro aliquo, to be in favor of, make for:

(judicia) partim nihil contra Habitum valere, partim etiam pro hoc esse,

Cic. Clu. 32, 88.—

Esse ex aliqua re, to consist of, be made up of:

(creticus) qui est ex longa et brevi et longa,

Cic. de Or. 3, 47, 183; cf.:

duo extremi chorei sunt, id est, e singulis longis et brevibus,

id. Or. 63, 212:

etsi temeritas ex tribus brevibus et longa est,

id. ib. 63, 214; 64, 215 (v. also 6. infra). —

Euphem., in perf. tempp., of one who has died or a thing that has perished, to be no more, to be gone, departed, dead ( poet.):

horresco misera, mentio quoties fit partionis: Ita paene tibi fuit Phronesium,

i. e. had almost died, Plaut. Truc. 1, 2, 92:

nunc illud est, cum me fuisse quam esse nimio mavelim,

id. Capt. 3, 3, 1:

sive erimus, seu nos fata fuisse velint,

Tib. 3, 5, 32:

fuimus Troes, fuit Ilium et ingens Gloria Teucrorum,

Verg. A. 2, 325:

certus in hospitibus non est amor: errat ut ipsi, Cumque nihil speres firmius esse, fuit,

Ov. H. 16, (17), 192.—

Pregn., to be real or a fact, to be the case; so esp.: est, esto, it is even so, be it so, such is or let such be the case, granted, well, etc.:

quid tibi vis dicam, nisi quod est?

Plaut. Ep. 1, 1, 17:

sunt ista, Laeli,

Cic. Lael. 2, 6:

ista esse credere,

id. Tusc. 1, 6, 10: est vero, inquit, Africane, id. Fragm. ap. Lact. 1, 18:

est ut dicis, inquam,

id. Fin. 3, 5, 19:

sit quidem ut sex milia seminum intereant,

Col. 3, 3, 13:

esto: ipse nihil est, nihil potest,

Cic. Div. in Caecil. 15, 47; cf.:

verum esto,

id. Fin. 2, 23, 75:

esto,

Verg. A. 7, 313; 10, 67; Hor. Ep. 1, 1, 81; 1, 17, 37 al.—Hence,

The connections est ut, ubi, cum, quod, or with a subject-clause, it happens or chances that, it is the case that, there is cause or reason why, there is a time when, it is allowed or permissible that, one may, etc.

Est ut, it is the case or fact, that, etc.:

sin est, ut velis Manere illam apud te, dos hic maneat,

Ter. Phorm. 5, 7 (8), 32:

si est, ut dicat velle se, Redde,

id. Hec. 4, 1, 43:

si est, culpam ut Antipho in se admiserit,

id. Phorm. 2, 1, 40:

est, ut id maxime deceat,

Cic. Or. 59, 199:

quando fuit, ut, quod licet, non liceret?

id. Cael. 20, 48:

non est igitur, ut mirandum sit, ea praesentiri, etc.,

id. Div 1, 56, 128:

non erat, ut fieri posset, mirarier umquam,

Lucr. 5, 979:

futurum esse ut omnes pellerentur,

Caes. B. G. 1, 31:

non est, ut copia major Ab Jove donari possit tibi,

Hor. Ep. 1, 12, 2:

est ut viro vir latius ordinet Arbusta sulcis,

id. C. 3, 1, 9; Dig. 38, 7, 2.—Cf. esse after a neg., with quin:

numquam est enim, quin aliquid memoriae tradere velimus,

Auct. Her. 3, 24, 40.—Also, est ut, there is reason, that, etc.:

magis est ut ipse moleste ferat errasse se, quam ut, etc.,

Cic. Cael. 6, 14 fin.: ille erat ut odisset primum defensorem salutis meae, he had good reason for hating [p. 1799] id. Mil. 13, 35; cf.:

quid erat cur Milo optaret,

id. ib. 13, 34:

neque est ut putemus ignorari ea ab animalibus,

Plin. 18, 1, 1, § 3. —

Est ubi, sometime or another, sometimes:

erit, ubi te ulciscar, si vivo,

Plaut. Ps. 5, 2, 26:

est, ubi id isto modo valeat,

Cic. Tusc. 5, 8, 23.—

Est cum, sometimes:

est cum non est satius, si, etc.,

Auct. Her. 4, 26, 36.—

Est quod, there is reason to, I have occasion:

est quod visam domum,

Plaut. Aul. 2, 2, 26:

etsi magis est, quod gratuler tibi quam quod te rogem,

I have more reason to, Cic. Att. 16, 5, 2:

est quod referam ad consilium: sin, etc.,

Liv. 30, 31, 9:

quod timeas non est,

Ov. H. 19, 159:

nil est illic quod moremur diutius,

Ter. Heaut. 4, 7, 6:

non est quod multa loquamur,

Hor. Ep. 2, 1, 30.—Cf. with cur:

non est cur eorum spes infragatur,

Cic. Or. 2, 6:

nihil est cur,

id. Fam. 6, 20, 1.—

Est, sit, etc., with infin. in Gr. constr., it is possible, is allowed, permitted, one may, etc. (mostly poet. and post-class.):

est quadam prodire tenus, si non datur ultra,

Hor. Ep. 1, 1, 32:

Cato, R. R. prooem. § 1: scire est liberum Ingenium atque animum,

Ter. Ad. 5, 3, 42:

nec non et Tityon terrae omniparentis alumnum Cernere erat,

Verg. A. 6, 596; 8, 676; Sil. 2, 413:

neque est te fallere quicquam,

Verg. G. 4, 447:

unde Plus haurire est,

Hor. S. 1, 2, 79:

est Gaudia prodentem vultum celare,

id. ib. 2, 5, 103:

quod versu dicere non est,

id. ib. 1, 5, 87:

quod tangere non est,

Ov. M. 3, 478:

quae verbo objecta, verbo negare sit,

Liv. 42, 41, 2 Weissenb. ad loc.:

ut conjectare erat intentione vultus,

Tac. A. 16, 34:

est videre argentea vasa,

id. G. 5; Val. Max. 2, 6, 8; v. Zumpt, Gram. § 227.— With dat.:

ne tibi sit frigida saxa adire,

Prop. 1, 20, 13; Tib. 1, 6, 24 (32):

tu procul a patria (nec sit mihi credere tantum!) Alpinas nives Me sine vides,

Verg. E. 10, 46:

fuerit mihi eguisse aliquando amicitiae tuae,

Sall. J. 110, 3; Dig. 46, 3, 72, § 4.—

In eo ease ut, etc., to be in a condition to reach the point that, to be possible, etc., to be about to, on the point of, etc. ( impers. or with res, etc., as subj.):

cum jam in eo esset, ut in muros evaderet miles,

Liv. 2, 17, 5:

si viderent in eo jam esse ut urbs caperetur,

id. 28, 22, 8:

jamque in eo rem fore, ut Romani aut hostes aut domini habendi sint,

id. 8, 27, 3:

cum res non in eo essent ut, etc.,

id. 33, 41, 9:

non in eo esse Carthaginiensium res, ut, etc.,

id. 30, 19, 3; 34, 41. —With person. subj. (late Lat.):

cum ab Ulixe adducta Iphigenia in eo esset, ut immolaretur,

Hyg. Fab. 261. —

Like the Engl. to be, for to come, fall, reach, to have arrived, etc. (hence also with in and acc.):

ecquid in mentem est tibi, Patrem tibi esse?

Plaut. Bacch. 1, 2, 54:

nam numero mi in mentem fuit,

id. Am. 1, 1, 26:

ex eo tempore res esse in vadimonium coepit,

Cic. Quint. 5, 22:

portus in praedonum fuisse potestatem sciatis,

id. Imp. Pomp. 12, 33:

ut certior fieret, quo die in Tusculanum essem futurus,

id. Att. 15, 4, 2:

qui neque in provinciam cum imperio fuerunt,

id. Fam. 8, 8, 8:

quae ne in potestatem quidem populi Romani esset,

Liv. 2, 14, 4:

nec prius militibus in conspectum fuisse,

Suet. Aug. 16:

esse in amicitiam populi Romani dicionemque,

Cic. Div. in Caecil. 20, 66; cf.:

in eorum potestatem portum futurum,

id. Verr. 2, 5, 38, § 98; v. Gell. 1, 7, 16 sq.; Zumpt, Gram. § 316.—

Of time, to pass, elapse (rare but class.):

diem scito nullum esse, quo, etc.,

Cic. Q. Fr. 3, 3, 1.

As a copula, to be any thing or in any manner.

In gen.

With an adj., subst., or pron.:

et praeclara res est et sumus otiosi,

Cic. Lael. 5, 17:

quod in homine multo est evidentius,

id. ib. 8, 27:

sperare videor Scipionis et Laelii amicitiam notam posteritati fore,

id. ib. 4, 15:

non sum ita hebes, ut istud dicam,

id. Tusc. 1, 6, 12:

cum, ignorante rege, uter esset Orestes, Pylades Orestem se esse diceret, Orestes autem ita ut erat, Orestem se esse perseveraret,

id. Lael. 7, 24:

consul autem esse qui potui? etc.,

id. Rep. 1, 6, 10:

nos numerus sumus et fruges consumere nati,

are a mere number, Hor. Ep. 1, 2, 27:

pars non minima triumphi est victimae praecedentes,

Liv. 45, 49:

nobile erit Romae pascua vestra forum,

Prop. 4 (5), 9, 20:

sanguis erant lacrimae,

Luc. 9, 811:

ego tu sum, tu es ego: unanimi sumus,

Plaut. Stich. 5, 4, 49:

tuos sum,

id. Bacch. 1, 1, 60: domus non ea est, quam parietes nostri cingunt, Cic. Rep. 1, 13, 19:

is enim fueram, cui, etc.,

id. ib. 1, 4, 7.—

Less freq. with adv. (esp. in colloq. language): Am. Satin' tu sanus es? Sos. Sic sum ut vides, Plaut. Am. 2, 1, 57:

sic, inquit, est,

Cic. Rep. 1, 38, 60:

est, inquit, ut dicis,

id. ib. 1, 40, 63:

quod ita cum sit,

id. ib. 1, 45, 69:

quia sunt haud procul ab hujus aetatis memoria,

id. ib. 1, 1, 1 B. and K.:

nec vero habere virtutem satis est,

id. ib. 1, 2, 2: frustra id inceptum Volscis fuit. Liv. 2, 25:

dato qui bene sit: ego, ubi bene sit, tibi locum lepidum dabo,

Plaut. Bacch. 1, 1, 51:

apud matrem recte est,

Cic. Att. 1, 7:

cum in convivio comiter et jucunde fuisses,

id. Deiot. 7, 19:

omnes hanc quaestionem haud remissius sperant futuram,

id. Rosc. Am. 5, 11:

dicta impune erant,

Tac. A. 1, 72.—Esp.: facile alicubi (in aliqua re) esse, with pleasure, glad to be:

quod in maritimis facillime sum,

Cic. Fam. 2, 16, 2:

locum habeo nullum ubi facilius esse possum,

id. Att. 13, 26, 2 (on esse with an adverb, v. Haase ap. Reisig, Vorles. p. 394; cf. also bene under bonus fin.).—

In partic.

With gen. part., to be of, belong to a class, party, etc.:

in republica ita est versatus, ut semper optimarum partium et esset et existimaretur,

Nep. Att. 6, 1:

qui ejusdem civitatis fuit,

id. Them. 9, 1:

qui Romanae partis erant, urbe excesserunt,

Liv. 35, 51, 7: ut aut amicorum aut inimicorum Campani simus;

si defenditis, vestri, si deseritis, Samnitium erimus,

id. 7, 30, 9 sq. —

With gen. or abl. denoting quality.

With gen.:

nimium me timidum, nullius animi, nullius consilii fuisse confiteor,

Cic. Sest. 16, 36:

disputatio non mediocris contentionis est,

id. de Or. 1, 60, 257:

magni judicii, summae etiam facultatis esse debebit,

id. Or. 21, 70:

(virtus) nec tantarum virium est, ut se ipsa tueatur,

id. Tusc. 5, 1, 2; id. Fin. 5, 12, 36:

Sulla gentis patriciae nobilis fuit,

Sall. J. 95, 3:

summi ut sint laboris,

Caes. B. G. 4, 2:

civitas magnae auctoritatis,

id. ib. 5, 54:

refer, Cujus fortunae (sit),

Hor. Ep. 1, 7, 54:

se nullius momenti apud exercitum futurum,

Nep. Alcib. 8, 4:

qui ejusdem aetatis fuit,

id. ib. 11, 1:

invicti ad laborem corporis erat,

Liv. 9, 16:

nec magni certaminis ea dimicatio fuit,

id. 21, 60:

somni brevissimi erat,

Suet. Claud. 33.—So of extent, number, etc.:

classis centum navium,

Nep. Them. 2, 2; 2, 5:

annus trecentarum sexaginta quinque dierum,

Suet. Caes. 40.—

With abl.:

bono animo es,

Ter. Eun. 1, 2, 4:

jam aetate ea sum, ut, etc.,

id. Hec. 5, 1, 11:

bellum varia victoria fuit,

Sall. J. 5, 1:

L. Catilina nobili genere natus fuit magna vi et animi et corporis, set ingenio malo,

id. C. 5, 1:

Sulla animo ingenti,

id. J. 95, 3:

esse magna gratia,

Caes. B. G. 1, 8:

tenuissima valetudine esse,

id. ib. 5, 40:

si fuerit is injustus, timidus, hebeti ingenio atque nullo,

Cic. Tusc. 5, 15, 45:

mira sum alacritate ad litigandum,

id. Att. 2, 7, 2:

bono animo sint et tui et mei familiares,

id. Fam. 6, 18, 1:

ut bono essent animo,

id. Rep. 1, 17, 29:

ut uxores eodem jure sint quo viri,

id. ib. 1, 43, 67:

qui capite et superciliis semper est rasis,

id. Rosc. Com. 7, 20:

abi, quaere, unde domo quis, Cujus fortunae, quo sit patre quove patrono,

Hor. Ep. 1, 7, 54 (cf. I. A. 4. supra). —

With gen. or abl. of price or value.

With gen.:

pluris est oculatus testis quam auriti decem,

Plaut. Truc. 2, 6, 8:

videtur esse quantivis pretii,

Ter. And. 5, 2, 15:

a me argentum, quanti (servus) est, sumito,

id. Ad. 5, 9, 20:

si ullo in loco frumentum tanti fuit, quanti iste aestimavit,

Cic. Verr. 2, 3, 84, § 194:

ager nunc multo pluris est, quam tunc fuit,

id. Rosc. Com. 12, 33:

ut quisque, quod plurimi sit, possideat, ita, etc.,

id. Par. 6, 2, 48:

magni erunt mihi tuae litterae,

id. Fam. 15, 15, 4:

parvi sunt foris arma, nisi, etc.,

id. Off. 1, 22, 76:

an emat denario quod sit mille denarium,

id. ib. 3, 23, 92:

parvi pretii est quod nihili est,

id. Q. Fr. 1, 2, 4:

mea mihi conscientia pluris est quam omnium sermo,

is worth more to me, weighs more with me, id. Att. 12, 28, 2:

neque pluris pretii cocum quam vilicum habeo,

Sall. J. 85, 39:

erat (agellus) centum milium nummum,

Plin. Ep. 6, 3, 1. —

With abl.: sextante sal et Romae et per totam I i aliam erat, was worth, stood at, Liv. 29, 37.—

With gen. of possession, etc., it belongs, pertains to; or it is the part, property, nature, mark, sign, custom, or duty of, etc.

In gen.:

audiant eos, quorum summa est auctoritas apud, etc.,

who possess, Cic. Rep. 1, 7, 12:

ea ut civitatis Rhodiorum essent,

Liv. 37, 55, 5:

teneamus eum cursum, qui semper fuit optimi cujusque,

Cic. Rep. 1, 2, 3:

quamobrem neque sapientis esse accipere habenas,

id. ib. 1, 5, 9; id. de Or. 2, 20, 86:

sapientis est consilium explicare suum, etc.,

id. ib. 2, 81, 333:

temeritas est florentis aetatis, prudentia senescentis,

id. Sen. 6, 20:

est adulescentis majores natu vereri,

id. Off. 1, 34, 122:

Aemilius, cujus tum fasces erant,

Liv. 8, 12, 13:

tota tribuniciae potestatis erat,

id. 3, 48:

alterius morientis prope totus exercitus fuit,

id. 22, 50:

jam me Pompeii totum esse scis,

Cic. Fam. 2, 13, 2:

hominum, non causarum, toti erant,

Liv. 3, 36:

plebs novarum, ut solet, rerum atque Hannibalis tota esse,

were devoted to, favored, id. 23, 14:

Dolopes numquam Aetolorum fuerant: Philippi erant,

id. 38, 3:

Ptolemaeus propter aetatem alieni arbitrii erat,

id. 42, 29:

est miserorum ut malevolentes sint,

Plaut. Capt. 3, 4, 51:

quod alterum divinitatis mihi cujusdam videtur,

Cic. de Or. 2, 20, 86:

negavit moris esse Graecorum, ut, etc.,

id. Verr. 2, 1, 26, § 66:

non est gravitatis ac sapientiae tuae, ferre immoderatius casum incommodorum tuorum,

id. Fam. 5, 16, 5:

est hoc Gallicae consuetudinis, uti, etc.,

Caes. B. G. 4, 5.—Rarely with pronom. posses.:

est tuum, Cato, videre quid agatur,

Cic. Mur. 38, 83:

fuit meum quidem jam pridem rem publicam lugere,

id. Att. 12, 28, 2.—

Esp., with gerundive, to denote tendency, effect, etc.:

quae res evertendae rei publicae solerent esse,

Cic. Verr. 2, 2, 53, § 132:

regium inperium, quod initio conservandae libertatis fuerat,

Sall. C. 6, 7:

qui utilia ferrent, quaeque aequandae libertatis essent,

Liv. 3, 31, 7:

ea prodendi imperii Romani, tradendae Hannibali victoriae esse,

id. 27, 9, 12:

nihil tam aequandae libertatis esse quam potentissimum quemque posse dicere causam,

id. 38, 51, 8:

frustrationem eam legis tollendae esse,

id. 3, 24, 1 Weissenb. ad loc.; 3, 39, 8; 5, 3, 5; 40, 29, 11.—

With dat. of the end, object, purpose, etc.:

vitam hanc rusticam tu probro et crimini putas esse oportere,

Cic. Rosc. Am. 17, 48:

etiam quae esui potuique non sunt, contineri legato,

Dig. 33, 9, 3; Gell. 4, 1, 20:

ut divites conferrent, qui essent oneri ferendo,

Liv. 2, 9:

magis vis morbi curae esset, maxime quod, etc.,

id. 4, 21, 5:

cum solvendo aere (i. e. aeri) alieno res publica non esset,

id. 31, 13:

iniciuntur ea, quae umori extrahendo sunt,

Cels. 4, 10 fin. — Esp. in phrase solvendo esse, to be solvent, able to pay:

tu nec solvendo eras,

Cic. Phil. 2, 2, 4:

cum solvendo civitates non essent,

id. Fam. 3, 8, 2 (v. solvo).—

With predicative dat. sing., denoting that which the subject is, becomes, appears to be, etc.

Without second dat. of pers.:

auxilio is fuit,

Plaut. Am. prol. 94:

magis curae'st,

id. Bacch. 4, 10, 3; id. Curc. 4, 2, 15; id. As. 1, 3, 23; id. Capt. 5, 2, 13 sq.:

cui bono fuerit,

Cic. Phil. 2, 14, 35:

eo natus sum ut Jugurthae scelerum ostentui essem,

Sall. J. 24, 10: cupis me esse nequam;

tamen ero frugi bonae,

Plaut. Ps. 1, 5, 51:

magnoque esse argumento, homines scire pleraque antequam nati sint, quod, etc.,

Cic. Sen. 21, 78:

multi Indicioque sui facti persaepe fuere, Lucr 4, 1019: ejus rei ipsa verba formulae testimonio sunt,

Cic. Rosc. Com. 4, 11:

haec res ad levandam annonam impedimento fuit,

Liv. 4, 13:

cujus rei Demosthenes atque Aeschines possunt esse documento,

Quint. 7, 1, 2.—

With second dat. of pers.:

obsecro vos ego mi auxilio sitis,

Plaut. Aul. 4, 9, 5; id. Ep. 5, 2, 11; id. Most. 1, 2, 68:

ne quid Captioni mihi sit,

id. ib. 3, 3, 19:

mihi cordi est,

id. Cist. 1, 1, 110:

ubi eris damno molestiae et dedecori saepe fueris,

id. As. 3, 2, 25:

metuo illaec mihi res ne malo magno fuat,

id. Mil. 2, 6, 12:

nec Salus nobis saluti jam esse potest,

id. Most. 2, 1, 4:

bono usui estis nulli,

id. Curc. 4, 2, 15:

quae sint nobis morbo mortique,

Lucr. 6, 1095:

quo magis quae agis curae sunt mihi,

Ter. Ad. 4, 5, 46:

omitto innumerabiles viros, quorum singuli saluti huic civitati fuerunt,

Cic. Rep. 1, 1, 1: ut mihi magnae curae tuam vitam ac dignitatem esse scires, Anton. ap. Cic. Att. 10, 8, A fin.:

accusant ei, quibus occidi patrem Sex. Roscii bono fuit,

Cic. Rosc. Am. 5, 13: haec tam parva [p. 1800] civitas praedae tibi et quaestui fuit, id. Verr. 2, 3, 37, § 85:

ea dictitare, quae detrimento, maculae, invidiae, infamiae nobis omnibus esse possint,

id. ib. 2, 3, 62, §

144: minus ea bella curae patribus erant, quam, etc.,

Liv. 35, 23, 1:

sciant patribus aeque curae fuisse, ne, etc.,

id. 4, 7, 6:

si hoc perinde curae est tibi quam illud mihi,

Plin. Ep. 6, 8, 9:

quantaeque curae tibi fuit, ne quis, etc.,

id. Pan. 25, 3:

quantae sit mihi curae,

id. Ep. 6, 8, 2:

si judicibus ipsis aut gloriae damnatio rei aut deformitati futura absolutio,

Quint. 6, 1, 12.—Rarely with dat. gerund:

nec tamen impedimento id rebus gerundis fuit,

Liv. 26, 24 (for a full account of this dative, v. Roby, Gram. 2, praef. pp. xxv.-lvi., and § 1158 sq.).—

Esse ad aliquid, to be of use for, to serve for:

vinum murteum est ad alvum crudam,

Cato, R. R. 125:

completae naves taeda et pice reliquisque rebus quae sunt ad incendia,

Caes. B. C. 3, 101:

valvae, quae olim ad ornandum templum erant maxime,

Cic. Verr. 2, 4, 56, § 124.—

Id est or hoc est, with predic.-clause by way of explanatory addition, that is, that is to say; sometimes also with a climax in the sense, which is as much as to say, or which is the same thing:

sed domum redeamus, id est ad nostros revertamur,

Cic. Brut. 46, 172:

quodsi in scena, id est in contione verum valet, etc.,

id. Lael. 26, 97:

meos amicos, in quibus est studium, in Graeciam mitto, id est ad Graecos ire jubeo,

id. Ac. 1, 2, 8:

si Epicurum, id est si Democritum probarem,

id. ib. 1, 2, 6:

ut (sapiens) aegritudine opprimatur, id est miseria,

id. Tusc. 3, 13, 27: a parte negotiali, hoc est pragmatikêi, Quint. 3, 7, 1:

cum in bona tua invasero, hoc est, cum te docuero,

id. 8, 3, 89.—

Poet., with Greek inf. pleonastically:

esse dederat monumentum,

Verg. A. 5, 572 (cf.: dôke xeinêion einai, Hom. Il. 10, 269).

sum = eum, Enn. ap. Fest., v. is.

sum- in composition, for sub before m; v. sub fin.

sŭi ( gen.), dat. sibī̆, acc. and abl. se or sese, sing. and plur. (old dat. sibei, C. I. L. 1, 38; 1, 1056;

1, 1180 et saep.: sibe,

ib. 1, 1267; 5, 300; cf. Quint. 1, 7, 24; and v. Neue, Formenl. 2, p. 180 sq.; on the quantity of the final i, v. Ritschl, Opusc. 2, p. 632 sqq.; old acc. sed, C. I. L. 1, 196, 13 sq.; 1, 197, 21; strengthened acc. sepse = se ipse, Cic. Rep. 3, 8, 12; cf. Sen. Ep. 108, 32:

semet,

Hor. S. 1, 6, 78; Liv. 2, 12, 7; 2, 44, 8 al.), pron. of 3d pers. in recipr. and reflex. sense [Sanscr. sva-, svajam-, self; Gr. he, We, sphe (hou, hoi, he); cf. suus, old Lat. sovos; v. Curt. Gr. Etym. p. 396; Corss. Ausspr. 2, p. 54], of himself, of herself, of itself, of themselves; one another, each other, etc.; him, her, it, them; and, as subj. of inf., he, she, it, they (on the use of se or sese in acc., cf.: ut se dicamus, cum aliquem quid in alium fecisse ostendimus, ut puta: ille dicit se hoc illi fecisse;

cum autem in se ipsum, tunc dicamus sese, velut: dixit sese hoc sibi fecisse,

Charis. 1, 15, p. 86 P.; but the distinction is not commonly observed; the two forms being used indifferently, except that sese is preferred where there is emphasis, especially at the beginning or end of a clause, or in reference to a preceding ipse; v. infra; and cf. Neue, Formenl. 2, p. 182 sqq.).

Prop., as pron. reflex., of an object considered as receiving or affected by its own act, himself, herself, itself, themselves.

In all clauses, referring to the grammatical subject of the clause.

As direct obj. of verb:

dedistine gladium, qui se occideret?

Plaut. Trin. 1, 2, 92:

artis eloquar quem ad modum se expediant,

id. ib. 2, 1, 10:

se in plagas conicere,

id. ib. 2, 1, 12:

numquam erit alienis gravis qui suis se concinnat levem,

id. ib. 3, 2, 58: se aperiunt, Ter. And. 4, 1, 8:

adplicat ad Chrysidis patrem se,

id. ib. 5, 4, 22:

si is posset ab ea sese avellere,

id. Hec. 4, 1, 39:

hi se ad nos adplicant,

id. Heaut. 2, 4, 13:

per eos, ne causam diceret, se eripuit,

Caes. B. G. 1, 4:

cum ferrum se inflexisset,

id. ib. 1, 25:

praecipites fugae sese mandabant,

id. ib. 2, 24:

si se telo defenderet fur,

Cic. Mil. 3, 9:

Catoni licuit Tusculi se in otio delectare,

id. Rep. 1, 1, 1:

solum igitur quod se ipsum movet, numquam ne moveri quidem desinit,

id. ib. 6, 25, 27:

statim homo se erexit,

id. Rosc. Am. 22, 60:

majores acceperamus se a Gallis auro redemisse,

Liv. 22, 59, 7:

in montem sese recipere,

Caes. B. G. 1, 25; 1, 26; Cic. Fin. 3, 19, 63:

ad inpedimenta se conferre,

Caes. B. G. 1, 26:

sese alicui ad pedes proicere,

id. ib. 1, 31:

se gerere,

to behave, Cic. Agr. 2, 19, 53:

sic se res habet, ut, etc.,

id. de Or. 2, 67, 271; id. Fin. 1, 7, 25; 5, 10, 27 sq.:

quod uxor sua ex fico se suspendisset,

Quint. 6, 3, 88. — Strengthened by ipse, nom.:

hic se ipsus fallit,

Ter. And. 3, 2, 15:

ut se ipse diliget,

Cic. Fin. 2, 11, 33:

ipse enim se quisque diligit,

id. Lael. 21, 80:

ita non modo superiores, sed etiam se ipse correxerat,

id. Or. 52, 176:

omne animal se ipsum diligit,

id. Fin. 5, 9, 24:

neque prius vim adhibendam putaverunt, quam se ipse indicasset,

Nep. Paus. 4, 3:

miles se ipse interfecit,

Tac. H. 3, 51; 4, 11:

ne, ignorando regem, semet ipse aperiret quis esset,

Liv. 2, 12, 7:

nec sese ipsi gravant,

Quint. 1, 12, 10.—Sometimes acc.:

inperator qui se ipsum non continet,

Cic. Imp. Pomp. 13, 38:

quid est enim se ipsum colligere, nisi, etc.,

id. Tusc. 4, 36, 78; 1, 23, 53:

ut quidam imperatores se ipsos dis inmortalibus devoverent,

id. N. D. 2, 3, 10:

quod si se ipsos illi nostri liberatores e conspectu nostro abstulerunt,

id. Phil. 2, 44, 114:

admovisse semet ipsos lateri suo,

Curt. 7, 1, 14:

gladio se ipsam transfixit,

Vell. 2, 26, 3.—In gerund. construction:

ne sui in perpetuum liberandi occasionem dimittant,

Caes. B. G. 5, 38; 3, 6; 4, 34:

principes sui conservandi causa profugerunt,

Cic. Cat. 1, 3, 7:

maximam causam ad se inundandam terra praestabit,

Sen. Q. N. 3, 29, 4.—

As indirect obj.:

animo servit, non sibi,

Plaut. Trin. 2, 2, 27:

sapiens ipsus fingit fortunam sibi,

id. ib. 2, 2, 84:

ne ibi diffregisset crura aut cervices sibi,

id. Mil. 3, 1, 126:

nil aliud nisi quod sibi soli placet consulit,

id. Trin. 2, 3, 4:

quaerunt sibi liberos,

id. Ps. 1, 1, 21:

aurum habeat sibi,

id. Mil. 4, 2, 108:

illum multae sibi expetessunt,

id. ib. 4, 6, 16:

tum me convivam solum abducebat sibi,

Ter. Eun. 3, 1, 17:

non sibi soli postulat, etc.,

id. ib. 3, 2, 27:

nunc sibi uxorem expetit,

id. And. 3, 2, 40:

is sibi legationem ad civitates suscepit,

Caes. B. G. 1, 3:

neque sibi homines feros temperaturos existimabat, quin exirent, etc.,

id. ib. 1, 33:

hoc sibi nomen adrogare,

Cic. Rep. 1, 33, 50; 1, 5, 9:

alia sunt tamquam sibi nata,

id. Fin. 3, 19, 63:

proposita sibi morte,

id. Sest. 21, 48; id. Fin. 5, 11, 31:

ne, illo cunctante, Numidae sibi consulant,

Sall. J. 62, 1:

ut populum Romanum sibi desumerent hostem,

Liv. 7, 20, 5:

Turnus, praelatum sibi advenam aegre patiens,

id. 1, 2:

petebant ut regis sui filiam matrimonio sibi jungeret,

Curt. 8, 1, 9:

nemo sibi tantummodo errat,

Sen. Vit. Beat. 1, 4:

locum sibi ad formam sui exsculpsit,

id. Q. N. 4, 3, 4.—With ipse:

ipse tantos sibi spiritus sumpserat,

Caes. B. G. 1, 33 fin.:

nec ipsi sibi exemplo sunt,

Cic. Lael. 21, 80:

iste, quasi praeda sibi advecta, ducit,

id. Verr. 2, 5, 25, § 64:

Junius necem sibi ipse conscivit,

id. N. D. 2, 3, 7:

voluntarium non sibimet ipse solum, sed etiam funeri suo exilium indixit,

Liv. 39, 52, 9:

proinde consulant sibi ipsi,

Just. 16, 4, 15:

avaritia, quae quicquid omnibus abstulit, sibi ipsi neget,

Sen. Q. N. 1, prol. 6; cf. Cic. Marc. 5, 13. —

After substt., adjj., etc.:

omnino est amans sui virtus,

Cic. Lael. 26, 98:

ut sit sui similis,

Plaut. Trin. 2, 2, 7:

omnem naturam esse servatricem sui,

Cic. Fin. 5, 9, 26:

cum videret, si non paruisset, dissimilem se futurum sui,

id. Phil. 9, 3, 6; id. Tusc. 1, 19, 43: nihil malo quam et me mei similem esse et illos sui, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, A, 2:

habetis ducem memorem vestri, oblitum sui,

Cic. Cat. 4, 9, 19:

potens sui,

Hor. C. 3, 29, 41:

nihil est tam incontinens sui,

Sen. Q. N. 3, 30, 6:

quod sibi obsit, quia sit sibi inimicus,

Cic. Fin. 5, 10, 28: inimicus ipse [p. 1795] sibi putandus est, id. ib.:

cum ipsi homines sibi sint per se cari,

id. ib. 5, 13, 38:

Medus infestus sibi,

Hor. C. 3, 8, 19:

crescit indulgens sibi hydrops,

id. ib. 2, 2, 13; cf.:

nec enim utilius quicquam est quam sibi utilem fieri,

Sen. Ben. 1, 11, 5:

Campanus se digna probra in insontem jacere,

Liv. 25, 18, 8:

(mundus) se ipse consumptione alebat sui,

Cic. Univ. 6:

cum multa adsoleat veritas praebere vestigia sui,

Liv. 40, 54, 8:

caecus amor sui,

Hor. C. 1, 18, 14:

sui contemptor,

Quint. 12, 1, 20:

in spem sui bonam adducitur,

Sen. Ira, 2, 21, 3:

(aer) ima sui parte maxime varius est,

id. Q. N. 2, 11, 1:

ipsa (virtus) pretium sui,

id. Vit. Beat. 9, 4:

neque est quod existimes illum vilem sibi fuisse: pretium se sui fecit,

id. Ben. 1, 9, 1:

saepe taedio laboris ad vilitatem sui compelluntur ignavi,

Curt. 5, 9, 7:

nemo non benignus est sui judex,

Sen. Ben. 2, 26, 1:

Romanus in ipso fine vitae vindex sui exstitit,

Val. Max. 3, 2, 11:

equestris ordinis juventus omnibus annis bis urbem spectaculo sui celebrabat,

id. 2, 2, 9; cf. with ipse:

utpote ipsa sui appellatione virorum majestati debitum a feminis reddens honorem,

id. 2, 1, 7. —

With prepp.:

qui admisit in se culpam,

Plaut. Trin. 1, 2, 6:

culpam ut ab se segregent,

id. ib. 1, 2, 42:

segregat ab se omnis,

id. Mil. 4, 6, 17; 4, 6, 62:

me ad se deduxit,

id. ib. 2, 1, 121; 3, 1, 118; id. Ps. 3, 2, 6:

quae me non excludit ab se, sed apud se occludet domi,

id. Men. 4, 2, 108:

habet aliud (negotium) magis ex se et majus,

Ter. And. 5, 4, 51:

et fingunt quandam inter se nunc fallaciam,

id. ib. 1, 3, 15:

duxit secum virginem,

id. Eun. 2, 1, 23; Cic. Att. 5, 17, 3; Liv. 35, 30; 43, 18:

ex se generare,

Quint. 1, 1, 36: — pro se quisque = unusquisque, every one, each one singly, etc., freq. in Livy (cf. suus, II. D. 2.):

Pro se quisque id quod quisque potest... Edit,

Plaut. Am. 1, 1, 76:

pro se quisque alius agnum inmolabat, alius pullum,

Sen. Q. N. 4, 6, 2:

pro se quisque sedulo Faciebant,

Ter. Heaut. 1, 1, 74:

cum pro se quisque tenderet ad portas,

Liv. 6, 3; 6, 8; 1, 9; 1, 59;

2, 6: — Boiosque receptos ad se socios sibi adsciscunt,

Caes. B. G. 1, 5 fin.:

exercitum ante se mittit,

id. ib. 1, 21:

supra se collocare,

id. ib. 1, 24:

ex materia in se omnia recipiente mundum factum esse,

Cic. Ac. 2, 37, 118:

litteras ad se ab amico missas protulit,

id. Phil. 2, 4, 7:

praedam prae se agentes,

Liv. 5, 45; 38, 21:

quam (rem publicam) exercitus, quantum in se fuit, prodebat,

id. 2, 43; 9, 40; Nep. Iphic. 3, 4; cf. id. Hann. 12, 2 (v. infra, II. B. 2.):

quibus poterat sauciis ductis secum,

Liv. 4, 39.—Rarely referring to subj. inf.:

nam dicere apud eum de facinore... cum per se ipsum consideres, grave est,

Cic. Deiot. 2, 4:

non quia per se beatum est malo caruisse,

Sen. Q. N. 1, prol. 6. —

With inf. pass. in obj.-clause:

ne quis se aut suorum aliquem praetermissum queratur,

Cic. Rep. 1, 1, 1:

quibus (nominibus) illae res publicae sese appellari velint,

id. ib. 1, 33, 50:

qui se minus timidos existimari volebant,

Caes. B. G. 1, 39, 6.—

As predicate ( = suus, II. B. 2. d; very rare):

quisquis est deus, si modo est alius... totus est sensuus, totus visuus, totus audituus, totus animae, totus animi, totus sui,

in his own power, independent, Plin. 2, 7, 5, § 14. —

Referring to a logical subject, other than the grammatical subj. of the clause.

To a definite subj.:

neque praeter se umquam ei servos fuit,

Plaut. Capt. 3, 4, 48:

hunc aiebant indignum civitate ac sese vivere,

id. Trin. 1, 2, 176: exercitum consumptum videtis;

quem turpiter se ex fuga recipientem ne qua civitas recipiat, etc.,

Caes. B. G. 7, 20 fin.:

reliquos sese convertere cogunt,

id. B. C. 1, 46:

multis illi in urbibus reficiendi se et curandi potestas fuit,

Cic. Phil. 9, 3, 6:

cur his persequendi juris sui adimis potestatem,

id. Div. in Caecil. 6, 21:

cum nihil sit periculosius quam spatium confirmandi sese Antonio dari,

id. Fam. 10, 33, 5:

tantam ingenuit animantibus conservandi sui natura custodiam,

id. N. D. 2, 48, 124:

neque sui colligendi hostibus facultatem relinquunt,

Caes. B. G. 3, 6:

ut quam minimum spatii ad se colligendos Romanis daretur,

id. ib. 3, 19; 3, 4; 4, 34; Hirt. B. G. 8, 16:

Gallica acies nullum spatium respirandi recipiendique se dedit,

Liv. 10, 28, 11:

nec raptis aut spes de se melior aut indignatio est minor,

id. 1, 9, 14: Faustulo spes fuerat regiam stirpem apud se educari, id. 1, 5, 5:

proelium cum fiducia sui commissum est,

id. 7, 33, 5; 10, 14, 17:

detecta fraus cautiores Thyreensis fecit: dato responso, nullam se novam societatem accepturos, etc.,

id. 36, 12, 8:

patres censuerunt, qui honorem, quem sibi capere per leges liceret, peteret, etc.,

id. 32, 7, 11:

jusso magistro equitum abdicare se magistratu,

id. 4, 35; 22, 33, 12:

haec cum apud timentes sibimet ipsos increpuissent,

id. 6, 37, 1:

ab ipso, quaerenti sibi commendationem ad gentem monitus,

id. 36, 8, 4 Weissenb. ad loc.:

signa peditum, prae se habentium scuta,

id. 38, 21, 3:

invenere oppidanos vim hostium ab se arcentes,

id. 6, 9, 7:

exire enim sua secum efferentibus jussis primum arma ademit,

id. 43, 18, 11; cf.

§ 10: quos in numerum pecorum redegit ignoratio sui,

Sen. Vit. Beat. 5, 2:

quia nullum illis sui regimen est,

id. Ep. 94, 67:

inter se nihil inlicitum,

Tac. H. 5, 5; 1, 64:

quasi objurgatio sui est,

Quint. 11, 3, 49.—

To indefinite subj.:

deforme est de se ipsum praedicare,

Cic. Off. 1, 38, 137:

posse enim liberalitate uti non spoliantem se patrimonio nimirum est pecuniae fructus maximus,

id. ib. 2, 18, 64:

non arbitrari sese scire quod nesciat,

id. Ac. 1, 4, 16:

cui proposita sit conservatio sui,

id. Fin. 5, 13, 37:

sic amicitiae... effectrices sunt voluptatum tam amicis quam sibi,

id. ib. 1, 20, 67:

amare... etiam si ad se ex iis nihil redeat,

id. ib. 2, 24, 78:

(judicatio) quae aut sui laudem aut adversarii vituperationem contineat,

id. Inv. 1, 51, 97; id. Or. 36, 124; id. Off. 1, 39, 139:

ut, quanti quisque se faciat, tanti fiat ab amicis,

id. Lael. 16, 59; id. Off. 1, 28, 99; id. Rosc. Com. 17, 52 fin.:

si nullus ex se metus aut spes,

Tac. A. 2, 38:

ceterum et interrogandi se ipsum et respondendi sibi solent esse non ingratae vices,

Quint. 9, 2, 14:

sibi servire gravissima est servitus,

Sen. Q. N. 3, praef. 17:

quam multa sunt vota, quae etiam sibi fateri pudet,

id. Ben. 6, 38, 5:

nec haec vilitas sui est,

id. Clem. 1, 3, 4:

culpa est, immiscere se rei ad se non pertinenti,

Dig. 50, 17, 36:

profecto est supplicio se liberare tam facile quam supplicium perpeti,

Val. Max. 3, 2, 6.

Hence, in dependent clauses, transf., as pers. pron. 3d pers., with reflex. reference, him, her, it, them; he, she, they, etc.

In gen., of an obj. indentified with,

The gram. subj. of the principal clause:

qui omnis se amare credit, quemque aspexerit,

Plaut. Mil. 4, 9, 14:

illa mulier lapidem silicem subigere ut se amet, potest,

id. Poen. 1, 2, 77; id. Cas. prol. 46:

orare jussit, si se ames, jam ut ad sese venias,

Ter. And. 4, 2, 4:

ait, si... non id metuat, ne, ubi acceperim, Sese relinquam,

id. Eun. 1, 2, 61:

timet animum amicae se erga ut sit suae,

id. Heaut. 1, 2, 15:

utrumque jussit interfici, alterum, quia viam demonstravisset interimendi sui,

Cic. Tusc. 5, 20, 60:

qui precabantur, ut sibi sui liberi superstites essent,

id. N. D. 2, 28, 72; id. Prov. Cons. 17, 42:

ne ipse quidem sua tanta eloquentia mihi persuasisset, ut se dimitterem,

id. Or. 28, 100:

impetrat a senatu, ut dies sibi prorogaretur,

id. Verr. 2, 1, 38, § 98:

hunc sibi ex animo scrupulum, qui se dies noctisque stimulat, ut evellatis, postulat,

id. Rosc. Am. 2, 6:

Iccius nuntios ad eum mittit, nisi subsidium sibi submittatur,

Caes. B. G. 2, 6 fin.:

quos cum apud se conspexisset... quid ad se venirent,

id. ib. 1, 47:

mittit, qui petant atque orent, ut sibi subveniat,

id. B. C. 1, 17:

Scipionem Hannibal eo ipso, quod adversus se dux lectus esset, praestantem virum credebat,

Liv. 21, 39, 8:

Pausanias orare coepit, ne se prodiret,

Nep. Paus. 8, 6:

cum ejus principes animadvertisset timere, ne propter se bellum eis Lacedaemonii indicerent,

id. Them. 8, 3:

Ubii legatos mittunt, qui doceant... neque ab se fidem laesam,

Caes. B. G. 6, 9:

tum Volero, ubi indignantium pro se acerrimus erat clamor, etc.,

Liv. 2, 55, 6:

transfugit, patris in se saevitiam conquerens,

id. 1, 53, 5:

praesidia imposuit in urbibus, quae ad se defecerant,

Sall. J. 61, 1:

navigia sarcina depressa parum ostendunt non aquam sibi resistere?

Sen. Q. N. 2, 9, 3.—So in phrases incorporated with a principal clause:

Nicias vehementer tua sui memoria delectatur,

Cic. Att. 13, 1, 3:

nihil est appetentius similium sui,

id. Lael. 14, 50: Pompeius facultatem sui insequendi ademerat, Caes. B. C. 1, 29:

praefectum in se ruentem trans fixit,

Curt. 4, 16, 23:

rediere cum legatis ad redimendos sese missis,

Liv. 22, 59, 18:

potestatem omnibus adeundi sui fecit,

Suet. Tib. 40:

Germanicus legiones universas sibi summam reipublicae deferentes compescuit,

id. Calig. 1:

quam si di inmortales potestatem visendi sui faciant,

Sen. Clem. 1, 19, 9:

(terra) non potest tam multa tantoque se ipsa majora nutrire, nisi, etc.,

id. Q. N. 6, 16, 3.—

Of an obj. indentified with a logical subj., other than the gram. subj. of the leading clause:

a Caesare valde liberaliter invitor, sibi ut sim legatus,

Cic. Att. 2, 18, 3:

horum unum quidque... a se potius quam ab adversariis stare demonstrabitur,

id. Inv. 1, 43, 81; id. Mil. 16, 44:

nam mihi scito jam a regibus adlatas esse litteras, quibus mihi gratias agant, quod se mea sententia reges appellaverim,

id. Fam. 9, 15, 4:

testem rei publicae relinquere, meae perpetuae erga se voluntatis,

id. ib. 1, 4, 10:

quos non tam ulcisci studeo quam sanare sibi ipsos,

id. Cat. 2, 8, 17:

quo ex oppido cum legati ad eum venissent oratum, ut sibi ignosceret,

Caes. B. G. 7, 12; Liv. 6, 42; 1, 5:

cum ei in suspitionem venisset, aliquid in epistula de se esse scriptum,

Nep. Paus. 4, 1:

cohortem octavam decimam Lugduni, solitis sibi hibernis, relinqui placuit,

Tac. H. 1, 64. —

In partic., in reported words or thoughts (orat. obliqua) referring to the person to whom they are ascribed.

As subj. or obj., direct or indirect, with inf.:

quos Hannibal misit astrictos jure jurando se redituros esse, nisi, etc.,

Cic. Off. 1, 13, 40:

Postumius mihi nuntiavit... se a Marcello ad me missum esse,

id. Fam. 4, 12, 2:

qui dixisse fertur a se visum esse Romulum... eum sibi mandasse ut populum rogaret ut sibi eo in colle delubrum fieret: se deum esse,

id. Rep. 2, 10, 20; id. Mil. 35, 95 sqq.:

nuntium mittit... sese diutius sustinere non posse,

Caes. B. G. 2, 6 fin.:

Divitiacus Caesarem obsecrare coepit... scire se illa esse vera, nec quemquam ex eo plus quam se doloris capere... sese tamen amore fraterno commoveri,

id. ib. 1, 20:

unum se esse, qui, etc.... ob eam rem se ex civitate profugisse,

id. ib. 1, 31:

haec sibi esse curae,

id. ib. 1, 40:

non sese Gallis, sed Gallos sibi bellum intulisse,

id. ib. 1, 44:

ipsos se inter multitudinem militum occultasse,

id. ib. 7, 38:

sensit Themistocles, si eo pervenisset, sibi esse pereundum,

Nep. Them. 8, 6:

dato responso (sc. a Thyreensibus), nullam se novam societatem accepturos,

Liv. 36, 12, 8.—

In subordinate clauses, questions, exhortations, etc., with subj.

In gen.:

qui abs te taciti requirunt, cur sibi hoc oneris imposueris, cur se potissimum delegeris,

Cic. Planc. 18, 46; 2, 6; id. Marc. 10, 30:

conclamavit, quid ad se venirent?

Caes. B. G. 1, 47:

unum petere ac deprecari... ne se armis despoliaret,

id. ib. 2, 31:

ad quos cum Caesar nuntios misisset, qui postularent, eos qui sibi bellum intulissent, sibi dederent,

id. ib. 4, 16:

cur sui quicquam esse imperii trans Rhenum postularet?

id. ib.:

Cicero respondit, si ab armis discedere velint, se adjutore utantur,

id. ib. 5, 41:

Veneti legationem ad Crassum mittunt, si velit suos recipere, obsides sibi remittat,

id. ib. 7, 4:

rex ignarus quae legati ejus (Hannibalis) ad se adlaturi fuissent,

Liv. 23, 39:

hac necessitate coactus, domino navis, qui sit, aperit, multa pollicens, si se conservasset,

Nep. Them. 8, 6:

legatos in Bithyniam miserunt, qui ab rege peterent, ne inimicissimum suum secum haberent sibique dederet (for secum, v. I. A. 4. supra),

id. Hann. 12, 2.—

Esp., in subordinate clauses (sub-oblique), with subj. expressing the assertion or view of the person reported as speaking:

magnam Caesarem injuriam facere, qui vectigalia sibi deteriora faceret,

Caes. B. G. 1, 36:

quod sibi Caesar denuntiaret,

id. ib.:

sed eo deceptum, quod neque commissum a se intellegeret, quare timeret,

id. ib. 1, 14:

quod nec paratus... obsecutus esset, credidissetque, cum se vidissent Aetoli, omnia, etc.,

Liv. 35, 44, 3:

Ambiorix locutus est,... sua esse ejusmodi imperia, ut non minus haberet juris in se multitudo, quam ipse in multitudinem,

Caes. B. G. 5, 27:

Divitiacus ait,... nec quemquam ex eo plus quam se doloris capere, propterea quod per se crevisset,

id. ib. 1, 20: eos incusavit, quod sibi [p. 1796] quaerendum aut cogitandum putarent, etc., id. ib. 1, 40:

decima legio Caesari gratias egit, quod de se optimum judicium fecisset,

id. ib. 1, 41:

doluisse se, quod populi Romani beneficium sibi extorqueretur,

id. B. C. 1, 9:

tum ei dormienti eundem visum esse rogare ut, quoniam sibi vivo non subvenisset, etc.,

Cic. Div. 1, 27, 57:

Scipionem Hannibal eo ipso, quod adversus se dux potissimum lectus esset, praestantem virum credebat,

Liv. 21, 39, 8:

Pausanias orare coepit... quod si eam veniam sibi dedisset, magno ei praemio futurum,

Nep. Paus. 4, 6:

neque prius vim adhibendam putaverunt, quam se ipse indicasset,

id. ib. 4, 3:

Caesar legatos cum his mandatis mittit, Quoniam... hanc sibi populoque Romano gratiam referret,

Caes. B. G. 1, 35:

nos esse iniquos, quod in suo jure se interpellaremus,

id. ib. 1, 44:

neque ipsos in his contentionibus, quas Aedui secum habuissent, usos esse, etc.,

id. ib.:

maximae sibi laetitiae esse praedicavit, quod aliquos patria sua se meliores viros haberet,

Val. Max. 6, 4, ext. 5.—Rarely with indic. when the author asserts the action as a fact: Volero, ubi indignantium pro se acerrimus erat clamor, etc. ( = eo; cf.

infra, C.),

Liv. 2, 55, 6.—

Without reflex. reference, = an oblique case of is or ipse (in the best prose rare, and mostly where the conception of the orat. obliq. is suggested by the context; cf.

B. 2. b. supra): i, seis, jube transire huc quantum possit, se ut videant domi Familiares ( = eam),

Plaut. Mil. 2, 2, 26; 1, 1, 6:

me misit miles ad Eam... ut hinc in Elatiam hodie eat secum semul,

id. Bacch. 4, 2, 9:

ut eum, qui se hic vidit, verbis vincat, ne is se viderit,

id. Mil. 2, 2, 31; cf. v. 35;

3, 2, 54: ut eam in se dignam condicicnem conlocem,

id. Trin. 1, 2, 122:

ipsi hi mihi dant viam, quo pacto ab se argentum auferam,

id. Ep. 2, 2, 9; id. Poen. 5, 2, 123:

dicit capram, quam dederam servandam sibi, etc.,

id. Merc. 2, 1, 15:

unum hoc scio, esse meritam, ut memor esses sui,

Ter. And. 1, 5, 46:

cum Epaminondas accusatur, quod ei, qui sibi ex lege praetor successerat, exercitum non tradiderit,

Cic. Inv. 1, 33, 55:

et se ipsum nobis, et eos, qui ante se fuerunt, in medio posuit,

id. ib. 2, 2, 7 (but B. and K. bracket se):

Dexo hic, quem videtis, non quae privatim sibi eripuisti, sed unicum abs te filium flagitat,

id. Verr. 2, 5, 49, § 128:

postea quam exposuit quae sibi videbantur,

id. Div. 1, 54, 122 (dub.;

B. and K. ipsi): et cum ad illum scribas, nihil te recordari de se,

id. Q. Fr. 3, 1, 7, § 23 (B. and K. bracket de se):

quem Caesar, ut erat de se meritus, donatum pronuntiavit,

Caes. B. C. 3, 53:

Caesar Rhenum transire constituit... quod auxilia contra se Treveris miserant,

id. B. G. 6, 9 init.:

Metellus... in eis urbibus, quae ad se defecerant... praesidia inponit,

Sall. J. 61, 1; 66, 1:

Bocchus flectitur, reputando quae sibi duobus proeliis venerant,

id. ib. 103, 2:

statuit urbis, quae... adversum se opportunissimae erant, circumvenire,

id. ib. 88, 4:

ipse... ex perfugis cognitis... qui cum eo (Scipione) bellum contra se gerebant,

Hirt. B. Afr. 8 fin.:

vel quia nil rectum, nisi quod placuit sibi, ducunt,

Hor. Ep. 2, 1, 83; id. S. 2, 8, 82:

centum boves militibus dono dedit, qui secum fuerant,

Liv. 7, 37, 3; 8, 35:

Hannibalem angebat, quod Capua pertinacius oppugnata ab Romanis quam defensa ab se... animos averterat,

id. 26, 38, 1:

alter victus fratrum ante se strage,

id. 1, 25, 11 Weissenb. ad loc.;

7, 6, 12: Caesar... omnibus qui contra se arma tulerant, ignovit,

Vell. 2, 56, 1:

quamquam obsidione Massiliae, quae sibi in itinere portas clauserat, retardante... tamen omnia subegit,

Suet. Caes. 34:

cujus rector circa se dimicans occubuerat,

id. Tib. 4:

quod eos coegit superare Lacedaemonios, quos ante se nemo ausus fuit aspicere,

Nep. Epam. 8, 3 (cf.:

ante illum,

id. Iphic. 1, 3):

quae nox sibi proxima venit, insomnis,

Luc. 5, 805.

Pron. recipr., each other, one another:

nam cum esset Praenestinis nuntiatum... patres ac plebem in semet ipsos versos,

Liv. 6, 28, 1; so very rare, except in phrase: inter se, one another, each other, mutually, reciprocally, = allêlous (prop. between or among them, among themselves, hence no ellips. of another se is to be assumed; cf. Krebs, Antibarb. p. 609; Hand, Turs. 3, p. 397 sqq.): nil cessarunt ilico Osculari atque amplexari inter se, Plaut. Mil. 5, 39; 2, 1, 61; 3, 1, 120:

video eos inter se amare,

Ter. Ad. 5, 3, 42:

neque solum colent inter se ac diligent (cf. ante: alter ab altero postulabit),

Cic. Lael. 22, 82:

Cicerones pueri amant inter se,

id. Att. 6, 1, 12; id. Q. Fr. 3, 3, 1; id. Cat. 3, 5, 13; id. N. D. 1, 44, 122:

inter se adspicere,

id. Cat. 3, 5, 13:

inter se congruere,

id. Rosc. Am. 22, 62:

complecti inter se milites coepisse,

Liv. 7, 42, 6:

ut neque inter se contingant trabes,

Caes. B. G. 7, 23; id. B. C. 1, 21:

inter se nondum satis noti,

Liv. 21, 39, 7:

populus et senatus Romanus placide modesteque inter se rempublicam tractabant,

Sall. J. 41, 2:

bellum summa inter se contentione gerere,

Cic. Rep. 1, 16, 25:

cum inter se timerent,

Nep. Dion, 4, 1; id. Eum. 4, 2: haec inter se quam repugnent, contradict one another, Cic. Tusc. 3, 29, 72; id. N. D. 1, 12, 30 (cf.: sibi repugnare, to be inconsistent with itself;

v. Krebs, Antibarb. p. 1018): inter se differre,

Caes. B. G. 1, 1:

cur legendi sint, nisi ipsi inter se, qui idem sentiunt, non intellego,

by one another, Cic. Tusc. 2, 3, 8:

quosdam inter se similis,

id. Ac. 2, 17, 55:

res inter se similes,

Quint. 9, 2, 51; 9, 4, 17. — With subst.:

adhaesitationes atomorum inter se,

Cic. Fin. 1, 6, 19:

quae res eos in bello inter se habuit,

Sall. J. 79, 3; cf.:

auxerant inter se opinionem,

their mutual regard, Liv. 21, 39, 9.—Pleon.:

vitam inter se utriusque conferte,

Cic. Rosc. Com. 7, 20:

compositis inter se rebus,

Sall. J. 66, 2:

vitatur duriorum inter se congressus,

Quint. 11, 3, 35.—Of local relation:

duas insulas propinquas inter se,

Sall. H. 1, 61 Dietsch; id. J. 98, 3:

postquam haud procul inter se erant,

id. ib. 53, 7:

haud longe inter se castra facere,

id. ib. 55, 6 (inter se, without recipr. reference, v. supra, I. A. 4.).

Idiomatic uses.

Se, with prepp., one ' s house, home; mostly ad se, apud se, to or at one ' s house, home, at home:

quae me non excludet ab se, sed apud se occludet domi,

Plaut. Men. 4, 2, 108:

postquam in aedis me ad se deduxit domum,

id. Mil. 2, 1, 43:

me ad se ad prandium, ad cenam vocant,

id. ib. 3, 1, 118: intro nos vocat ad sese, tenet intus apud se, Lucil. ap. Charis. p. 86 P.:

L. Caesar, ut veniam ad se, rogat,

Cic. Att. 15, 4, 5:

qui a me petierit ut secum et apud se essem cottidie,

id. ib. 5, 6, 1.—

Trop.:

num tibi videtur esse apud sese?

in his senses, Ter. Hec. 4, 4, 85. —

Sibi pleonast. as dat. of the interested person:

ipse autem Ariovistus tantus sibi spiritus sumpserat,

Caes. B. G. 1, 33 fin.:

tum sibi M. Pisonis domum ubi habitaret elegerat,

Cic. Phil. 2, 25, 61; cf. I. A. 2. supra. So esp. freq. in expressions of surprise or abrupt questions (commonly, but loosely called a dat. ethic.):

quid sibi vult pater? cur simulat?

Ter. And. 2, 3, 1:

quid sibi hic vestitus quaerit?

id. Eun. 3, 5, 10:

hostes admiratio cepit, quidnam sibi repentinus clamor vellet,

Liv. 44, 12, 1:

quid ergo sibi vult pars altera orationis?

id. 40, 12, 14:

mirantes, quid sibi vellet,

id. 3, 35, 5; 3, 50, 15; 4, 13, 12;

32, 25, 10: pro deum fidem quid vobis vultis?

id. 3, 67, 7. —

Sibi with suus, emphasizing the idea of possession, his own, etc. (ante- and post-class.):

cocleae... Suo sibi suco vivont,

Plaut. Capt. 1, 1, 13:

sed is quo pacto serviat suo sibi patri,

id. ib. prol. 5;

46: si ille huc salvos revenit, reddam suom sibi,

id. Trin. 1, 2, 119 Brix. ad loc.:

suam sibi rem salvam sistam,

id. Poen. 5, 2, 123:

locus argumento'st suom sibi proscaenium,

id. ib. prol. 57;

97: omnem rem inveni, ut sua sibi pecunia hodie illam faciat leno libertam suam,

id. Pers. 1, 3, 1:

suo sibi gnato,

id. As. 4, 2, 16:

hunc telo suo sibi a foribus pellere,

id. Am. 1, 1, 113:

sua sibi ingenua indoles,

id. Mil. 3, 1, 38:

suo sibi gladio hunc jugulo,

Ter. Ad. 5, 8, 35:

uvas suo sibi pampino tegito,

Col. Arb. 11:

suo sibi jure ablui,

id. R. R. 12, 7; 12, 41:

suo sibi argumento refutatus,

Gell. 5, 10, 16:

suo sibi lacte aleret,

id. 12, 1, 6:

a suis sibi parentibus,

App. M. 1, p. 104, 35:

in suis sibi domibus,

id. ib. 1, p. 106, 31; 4, p. 157, 7;

6, p. 186, 24: qui Deo... sua sibi opera praetulerunt,

Lact. 2, 5, 6; 3, 28, 20:

in suo sibi pervoluta sanguine,

App. M. 8, p. 207, 22; Vitr. 8, 7:

cum sua sibi natione captivus,

Min. Fel. 10, 4:

IN SVO SIBI POSITVS,

Inscr. Orell. 4495:

AEDEM CVM SVO SIBI HYPOGAEO,

Inscr. Rein. p. 646, 109.—In many passages in class. prose sibi occurs with suus, but retains its pronom. force:

factus consul est bis, primum ante tempus, iterum sibi suo tempore, rei publicae paene sero,

in good time for himself, Cic. Lael. 3, 11:

satis superque esse sibi suarum cuique rerum,

id. ib. 13, 45:

priusquam tu suum sibi venderes, ipse possedit,

id. Phil. 2, 37, 96:

vult ille inbecillitatis sibi suae conscius timere pituitam?

Sen. Q. N. 6, 2, 4 (v. suus II. D. 3. a).